Bütün dünya bir oyun sahnesidir

Bugün Farsça'dan dilimize giren "rüzgâr" sözcüğünün geldiği yerde "zaman" anlamında olduğunu öğrendim. Ne benzerlik ama ! Bazıları için hoş bir esinti olan zamanın bir başkasını yıktığı olmamış mıdır? Yıkmış geçmiştir bazen nasıl geçtiği belli değildir bazen ise ahestedir.

Bunun üzerine düşünmenin tadını çıkarırken belki de bu tadı en üst seviyeye çıkarmanın gereğini yapıp Shakespeare karıştırmaya başladım.

Derken Shakespeare'in Türkçe'ye Dilediğiniz Şekilde ya da Size Nasıl Geliyorsa diye çevrilen As You Lıke It oyunundaki o muhteşem bölüm geldi. Bu oyunu tiyatroda izlediğim andan beri etkisinden kurtulamadığım çok sevdiğim bu ünlü monoloğu sizlerle burada paylaşmak istiyorum.

İkinci perdenin yedinci sahnesinde Jaques tarafından aktarılan bu monologda hayat yedi sahneli bir oyuna benzetliyor.

Orjinali :
All the world's a stage,
And all the men and women merely players;
They have their exits and their entrances,
And one man in his time plays many parts,
His acts being seven ages. At first, the infant,
Mewling and puking in the nurse's arms.
Then the whining schoolboy, with his satchel
And shining morning face, creeping like snail
Unwillingly to school. And then the lover,
Sighing like furnace, with a woeful ballad
Made to his mistress' eyebrow. Then a soldier,
Full of strange oaths and bearded like the pard,
Jealous in honor, sudden and quick in quarrel,
Seeking the bubble reputation
Even in the cannon's mouth. And then the justice,
In fair round belly with good capon lined,
With eyes severe and beard of formal cut,
Full of wise saws and modern instances;
And so he plays his part. The sixth age shifts
Into the lean and slippered pantaloon,
With spectacles on nose and pouch on side;
His youthful hose, well saved, a world too wide
For his shrunk shank, and his big manly voice,
Turning again toward childish treble, pipes
And whistles in his sound. Last scene of all,
That ends this strange eventful history,
Is second childishness and mere oblivion,
Sans teeth, sans eyes, sans taste, sans everything.

Türkçesi :
Bütün dünya bir sahnedir,
Ve bütün erkekler ve kadınlar yalnızca birer oyuncu :
Çıkışları ve girişleri vardır hepsinin;
Ve bir insan hayatı boyunca birçok rolde oynar,
Bu roller onun yedi çağıdır, ilki bebeklik olan
Agulayıp kusarken dadısının kucağında.
Daha sonra mızmız okul çocuğudur,okul çantasıyla
Yüzünde sabah ışığı bir salyangoz gibi sürünerek
Gönülsüzce okuluna giden. Ve sonra bir aşık olur;
Ateş gibi nefesiyle sevdiğinin kaşlarına dertli türküler yapan.
Saçma yeminlerle dolu panter sakallı bir asker sonra,
Onurda kıskanç, savaşta ani ve atik,
Bir topun ağzında dahi köpükten ünün hayali peşinde giden.
Sonra bir yargıç olur, Koca göbeği tavuk budu dolu
Resmi kesilmiş sakallı ve sert bakışlı
Bilge atasözleri ve modern örneklemelerle doludur.
Çünkü o da böyle oynar rolünü.
Altıncı çağda burnunun üzerinde gözlüğü yanında kesesi
Gençliğinden kalma pantolonuna yayılmış bedenine bol gelir.
Çocukluğuna döner büyük adam sesi , incelir.
Hepsinin son sahnesinde,sona erer olaylarla dolu tarih.
İkinci çocukluk tam anlamıyla unutulmadır.
Dişten , gözden , tattan … ve sonunda her şeyden yoksun.

Hayatın bir oyunda sözlerle bu denli çarpıcı anlatılması insanı hayrete düşürüyor. Hayat boyu eskimeyecek bu güzel eserdeki kelime seçimi ve anlatım o kadar güzel ki her satırı dahi ayrı ayrı saatlerce tartışılabilir. Ben basit bir şekilde özetlemeye çalıştım . Beni en çok etkileyen kısım başlangıç ve bitiş sahnelerinin bir döngü sonunda yeniden bir olması ve geriye kalan unutulmuşluk. Bakınca görülüyor ki sahnenin ilk ve sonu neredeyse aynı. Böyle düşününce ya ortadaki sahneler çok anlam kazanıyor ya da bu sahnelerin hiçbir anlamı yok.

Hayatı sahne metaforuyla rubailerinde bizlere sunan bir diğer isim de Ömer Hayyam :

Biz gerçekten bir kukla sahnesindeyiz.
Kuklacı felek usta, kuklalar da biz.
Oyuna çıkıyoruz birer, ikişer;
Bittimi oyun, sandıktayız hepimiz.

-------------------------------------------------------------------------------------
© Fotoğraf "As You Like It"'ten bir sahne www.wikipedia.org sitesinden alınmıştır.Twitter'da paylaş